W. G. Sebald beroemde citaten

Alleen al dankzij mijn avondlezen ben ik nog min of meer bij mijn verstand.

We nemen bijna alle beslissende stappen in ons leven als gevolg van kleine innerlijke aanpassingen waarvan we ons nauwelijks bewust zijn.

Hoe gelukkig, zei Austerlitz, heb ik in de steeds dieper wordende schemering over een boek gezeten totdat ik de woorden niet meer kon onderscheiden en mijn geest begon te dwalen, en hoe veilig heb ik me in de donkere nacht aan het bureau in mijn huis gezeten, terwijl ik de punt van mijn potlood in het lamplicht in het volgen van zijn schaduw zag, als uit eigen beweging en met volmaakte trouw, terwijl die schaduw regelmatig van links naar rechts bewoog, regel voor regel, over het geregelde papier.

Ik veronderstel dat het ondergedompelde werkelijkheden zijn die dromen hun nieuwsgierige lucht van hyper-realiteit geven. Maar misschien is er ook iets anders, iets nevelig, gaasachtig, waardoor alles wat men in een droom ziet, paradoxaal genoeg veel duidelijker lijkt. Een vijver wordt een meer, een bries wordt een storm, een handvol stof is een woestijn, een zwavelkorrel in het bloed is een vulkanisch inferno. Wat voor theater is het, waarin we tegelijkertijd toneelschrijver, acteur, toneelmanager, toneelschilder en publiek zijn?

Het maakt niet uit of men vliegt over Newfoundland of de zee van lichten die zich uitstrekt van Boston naar Philadelphia na het vallen van de nacht, over de Arabische woestijnen die glinsteren als parelmoer, over het Ruhrgebied of de stad Frankfurt, het is alsof er geen mensen zijn, alleen de dingen die ze hebben gemaakt en waarin ze zich verbergen.

Ik vraag me nu af of innerlijke koelte en verlatenheid misschien niet de voorwaarde zijn om de wereld te laten geloven, door een soort frauduleus showmanship, dat iemands eigen ellendige hart nog steeds gloeit.

Wees in ieder geval experimenteel, maar laat de lezer deel uitmaken van het experiment

...de duisternis neemt niet op, maar wordt nog zwaarder als ik denk hoe weinig we in gedachten kunnen houden, hoe alles voortdurend in de vergetelheid raakt met elk uitgedoofd leven, hoe de wereld als het ware zichzelf leegmaakt, in die zin dat de geschiedenis van talloze plaatsen en objecten die zelf geen kracht of geheugen hebben, nooit wordt gehoord, nooit wordt beschreven of doorgegeven.

Net als ons lichaam en onze verlangens, bezitten de machines die we hebben bedacht een hart dat langzaam tot sintels wordt gereduceerd.

Kleine details onmerkbaar voor ons beslissen alles!

Hoe wenste ik tijdens die slapeloze uren dat ik tot een andere natie behoorde, of beter nog, tot helemaal geen.

Voor zover ik weet, was de vraag of en hoe het strategisch of moreel gerechtvaardigd kon zijn, nooit het onderwerp van open debat in Duitsland na 1945, ongetwijfeld vooral omdat een natie die miljoenen mensen in haar kampen had vermoord en tot de dood had gewerkt, nauwelijks een beroep kon doen op de zegevierende mogendheden om de militaire en politieke logica uit te leggen die de vernietiging van de Duitse steden dicteerde.

En zo keren ze altijd terug naar ons, de doden. Soms komen ze meer dan zeven decennia later terug van het ijs en worden ze aan de rand van de moraïne gevonden, een paar gepolijste botten en een paar hobnailed laarzen.

En zo keren ze altijd terug naar ons, de doden.

De menselijke beschaving is niet meer dan een vreemde luminescentie geweest die met het uur intenser wordt, waarvan niemand kan zeggen wanneer ze zal beginnen af te nemen en wanneer ze zal vervagen.

Ik heb altijd eenden gehouden, zelfs als kind, en de kleuren van hun verenkleed, in het bijzonder het donkergroen en Sneeuwwitje, leken me het enige mogelijke antwoord op de vragen die in mijn gedachten zijn.

Natuurkundigen zeggen Nu dat er niet zoiets bestaat als tijd: alles bestaat naast elkaar. Chronologie is volledig kunstmatig en in wezen bepaald door emotie. Contiguïteit suggereert lagen van dingen, het verleden en het heden op de een of andere manier samensmelten of naast elkaar bestaan.

Mensen en dieren zien elkaar in een kloof van wederzijds onbegrip.

Het is een pijnlijk punt, want je hebt voordelen als je toegang hebt tot meer dan één taal. Je hebt ook problemen, want op slechte dagen vertrouw je jezelf niet, in je eerste of je tweede taal, en dus voel je je een complete halfwitje.

Een prachtige verhalencollectie tussen de ene plaats en de andere en gevormd door een onbevreesd gevoel voor komedie.

De Middagdemon verkent de ondergrondse rijken van een ziekte die op het punt staat endemisch te worden, en die meer dan iets anders de huidige staat van onze beschaving en haar diepe ontevredenheid weerspiegelt. Hoe breed het ook is, dit verbazingwekkende werk is een getuigenis van zowel het Gedempte lijden van miljoenen als van de grote moed die de auteur moet hebben gehad om zich ertegen te verzetten.

Ik voel me steeds meer alsof tijd helemaal niet bestaat... alleen verschillende ruimtes die in elkaar grijpen volgens de regels van een hogere vorm van stereometrie[de geometrische meting van vaste lichamen], waartussen de levenden en de doden heen en weer kunnen bewegen zoals ze willen, en hoe langer ik erover nadenk, hoe meer het mij lijkt dat wij, die nog leven, onwerkelijk zijn in de ogen van de doden.

Een strakke structurele vorm opent mogelijkheden. Neem een patroon, een gevestigd model of subgenre en schrijf ernaar. Schriftelijk, beperking geeft vrijheid

Het maakt iemands hoofd zwaar en duizelig, alsof men niet terugkijkt in de terugtrekkende perspectieven van de tijd, maar eerder op de aarde vanaf een grote hoogte, vanaf een van die torens waarvan de toppen verloren zijn gegaan om in de wolken te zien

Hoe meer beelden ik uit het verleden verzamelde, zei ik, hoe onwaarschijnlijker het me leek dat het verleden daadwerkelijk op deze of gene manier was gebeurd, want niets ervan kon normaal worden genoemd: het meeste was absurd, en zo niet absurd, dan weer afschuwelijk.

Anders herinner ik me alleen van de bewoners van de Nocturama dat verscheidene van hen opvallend grote ogen hadden, en de gefixeerde onderzoekende blik die wordt aangetroffen bij bepaalde schilders en filosofen die de duisternis die ons omringt puur door middel van kijken en denken proberen te doordringen.

Er is iets vreemds aan de leegte die ontstaat wanneer men in een vreemde stad tevergeefs dezelfde telefoonnummers belt.

Hoogstens kijken we er met verwondering naar, een soort verwondering die op zichzelf een vorm van ontluikende verschrikking is, want op de een of andere manier weten we instinctief dat grote gebouwen de schaduw van hun eigen vernietiging voor zich werpen en vanaf het begin met het oog tot hun latere bestaan als ruïnes zijn ontworpen.

Niemand kan precies uitleggen wat er in ons gebeurt wanneer de deuren waarachter onze verschrikkingen uit onze kindertijd op de loer liggen, worden geopend.

Alleen in de boeken die ze vroeger schreef, dacht ze soms dat ze een vaag idee had van hoe het zou kunnen zijn om te leven.

Het lijkt me dan alsof alle momenten van ons leven dezelfde ruimte innemen, alsof toekomstige gebeurtenissen al bestonden en alleen maar wachtten op ons om eindelijk onze weg naar hen te vinden, net zoals wanneer we een uitnodiging hebben aanvaard, we op een bepaald moment naar behoren in een bepaald huis aankomen.

Misschien verliezen we allemaal ons gevoel voor de werkelijkheid in de precieze mate waarin we in ons eigen werk verzonken zijn, en misschien zien we daarom in de toenemende complexiteit van onze mentale constructies een middel voor meer begrip, zelfs terwijl we intuïtief weten dat we nooit in staat zullen zijn om de imponderables te doorgronden die onze Loop door het leven regeren.

Dit, dacht ik, terwijl ik om me heen keek, is de weergave van de geschiedenis. Het vereist een vervalsing van perspectief. Wij, de overlevenden, zien alles van boven, zien alles tegelijk, en toch weten we niet hoe het was.

De morele ruggengraat van de literatuur gaat over die hele kwestie van het geheugen. Naar mijn mening lijkt het duidelijk dat degenen die geen geheugen hebben de veel grotere kans hebben om een gelukkig leven te leiden.

We hebben allemaal afspraken met het verleden.

Op dat moment kon ik mijn ogen niet meer geloven dan ik nu mijn geheugen kan vertrouwen.

Ik voelde dat de vervallen staat van deze eens prachtige gebouwen, met hun gebroken goten, muren zwartgemaakt door regenwater, afbrokkelende pleister die het grove metselwerk eronder onthulde, ramen met planken of bekleed met golfkarton, precies mijn eigen gemoedstoestand weerspiegelde...

We leren net zoveel van de geschiedenis als een konijn leert van een experiment dat erop wordt uitgevoerd.

De seizoenen en de jaren kwamen en gingen...en altijd...Eén was, hemelsbreed, ongeveer 2000 km verderop - maar waar vandaan? - en dag na dag uur na uur, met elke hartslag verloor men steeds meer van zijn kwaliteiten, werd minder begrijpelijk voor zichzelf, steeds abstracter.

Iemands naam aan een werk geven geeft niemand een titel om herinnerd te worden, want wie weet hoeveel van de beste mensen spoorloos zijn gebleven? De ongerechtigheid van de vergetelheid verstrooit blindelings haar papaverszaad en wanneer op een zomerse dag ellende over ons valt als sneeuw, willen we alleen maar vergeten worden.

Het kapitaal dat in de achttiende en negentiende eeuw door verschillende vormen van slaveneconomie is vergaard, is nog steeds in omloop, zei De Jong, nog steeds rente dragend, vele malen groter en voortdurend opnieuw ontluikend.

Alles wat onze beschaving heeft voortgebracht is begraven.