Max Born beroemde citaten

Ik geloof dat er geen filosofische weg is in de wetenschap, met epistemologische wegwijzers. Nee, we zijn in een jungle en vinden onze weg door vallen en opstaan, bouwen onze weg achter ons terwijl we verder gaan.

Het Intellect maakt onderscheid tussen het mogelijke en het onmogelijke; de rede maakt onderscheid tussen het zinloze en het zinloze. Zelfs het mogelijke kan zinloos zijn.

Ik heb geprobeerd filosofen van alle leeftijden te lezen en heb veel verhelderende ideeën gevonden, maar geen gestage vooruitgang in de richting van diepere kennis en begrip. De wetenschap geeft me echter het gevoel van gestage vooruitgang: Ik ben ervan overtuigd dat theoretische fysica echte filosofie is. Het heeft een revolutie teweeggebracht in fundamentele concepten, bijvoorbeeld over ruimte en tijd (relativiteit), over causaliteit (kwantumtheorie) en over substantie en materie (atomistiek), en het heeft ons nieuwe denkmethoden geleerd (complementariteit) die ver buiten de fysica van toepassing zijn.

Alle pogingen om onze ethische code aan te passen aan onze situatie in het technologische tijdperk zijn mislukt.

Degenen die zeggen dat de studie van de wetenschap een mens een atheïst maakt, moeten nogal dwaze mensen zijn.

Als God de wereld tot een volmaakt mechanisme heeft gemaakt, heeft hij op zijn minst zoveel toegegeven aan ons onvolmaakte intellect dat we, om kleine delen ervan te voorspellen, niet ontelbare differentiaalvergelijkingen hoeven op te lossen, maar met redelijk succes dobbelstenen kunnen gebruiken.

We moeten een wereld maken waarin minder kinderen worden geboren en waarin we beter voor hen zorgen.

Het geloof in één enkele waarheid is de oorzaak van al het kwaad in de wereld.

Tijdens mijn leven is de wetenschap een kwestie van publieke zorg geworden en het L 'art pour l' art-standpunt van mijn jeugd is nu verouderd. Wetenschap is een integraal en belangrijk onderdeel van onze beschaving geworden, en wetenschappelijk werk betekent bijdragen aan de ontwikkeling ervan. Wetenschap in onze Technische tijd heeft sociale, economische en politieke functies, en hoe ver het eigen werk ook verwijderd is van technische toepassing, het is een schakel in de keten van acties en beslissingen die het lot van het menselijk ras bepalen. Ik realiseerde me dit aspect van de wetenschap in zijn volledige impact pas na Hiroshima.

Er zijn twee verwerpelijke soorten gelovigen: zij die het ongelooflijke geloven en zij die geloven dat 'geloof' moet worden weggegooid en vervangen door 'de wetenschappelijke methode'.

De natuurkunde zoals we die kennen is over zes maanden voorbij.

Zijn [Erwin Schrödinger ' s] privéleven leek vreemd voor burgerlijke mensen zoals wij. Maar dit alles maakt niet uit. Hij was een zeer beminnelijk persoon, onafhankelijk, Grappig, temperamentvol, vriendelijk en genereus, en hij had een zeer perfect en efficiënt brein.

Maar in praktische zaken, vooral in de politiek, zijn mannen nodig die menselijke ervaring en interesse in menselijke relaties combineren met kennis van wetenschap en technologie.

Ik ben er nu van overtuigd dat theoretische fysica eigenlijk filosofie is.

Maar in praktische zaken, vooral in de politiek, zijn mannen nodig die menselijke ervaring en interesse in menselijke relaties combineren met kennis van wetenschap en technologie. Bovendien moeten zij mannen van actie zijn en geen contemplatie. Ik heb de indruk dat geen enkele onderwijsmethode mensen kan voortbrengen met alle vereiste kwaliteiten. Ik word achtervolgd door het idee dat deze breuk in de menselijke beschaving, veroorzaakt door de ontdekking van de wetenschappelijke methode, onherstelbaar kan zijn.

Iets dat tegen de natuurwetten ingaat, lijkt mij nogal uitgesloten, omdat het een depressieve gedachte over God zou zijn. Het zou God kleiner maken dan hij moet worden aangenomen. Toen hij zei dat deze wetten gelden, dan gelden ze, en hij wilde geen uitzonderingen maken. Dit is een te menselijk idee. Mensen doen zulke dingen, maar God niet.

Wetenschap?is zo sterk tegengesteld aan geschiedenis en traditie dat het niet kan worden geabsorbeerd door onze beschaving.

Het menselijk ras heeft tegenwoordig de middelen om zichzelf te vernietigen-hetzij in een aanval van volledige waanzin, d.w.z. in een grote oorlog...of door het onzorgvuldig omgaan met atoomtechnologie, door een langzaam proces van vergiftiging en van verslechtering van de genetische structuur ervan.

Mijn advies aan hen die de kunst van de wetenschappelijke profetie willen leren, is niet te vertrouwen op abstracte rede, maar de geheime taal van de natuur te ontcijferen uit de documenten van de natuur: de feiten van de ervaring.

Een wetenschappelijk onderwerp op een aantrekkelijke en stimulerende manier presenteren is een artistieke taak, vergelijkbaar met die van een romanschrijver of zelfs een dramatische schrijver. Hetzelfde geldt voor het schrijven van leerboeken.

Het is vreemd te denken dat er een woord is voor iets dat strikt genomen niet bestaat, namelijk "rust. We maken onderscheid tussen levende en dode materie; tussen bewegende lichamen en lichamen in rust. Dit is een primitief standpunt. Wat dood lijkt, een steen of de spreekwoordelijke "deurspijker", bijvoorbeeld, is eigenlijk voor altijd in beweging. We zijn er slechts aan gewend geraakt om te oordelen naar uiterlijke schijn, naar de bedrieglijke indrukken die we door onze zintuigen krijgen.

Het is waar dat veel wetenschappers niet filosofisch ingesteld zijn en tot nu toe veel vaardigheid en vindingrijkheid hebben getoond, maar weinig wijsheid.

Het geloof dat er maar één waarheid is en dat men er zelf in het bezit van is, lijkt mij de diepste wortel van al het kwaad dat er in de wereld is.

Als ALFA [de fijnstructuurconstante] groter was dan het werkelijk is, zouden we niet in staat zijn om materie van ether te onderscheiden [het vacuüm, het niets], en onze taak om de natuurwetten te ontwarren zou hopeloos moeilijk zijn. Het feit echter dat alfa slechts zijn waarde 1/137 heeft, is zeker geen toeval maar zelf een natuurwet. Het is duidelijk dat de verklaring van dit getal het centrale probleem van de natuurfilosofie moet zijn.

We hebben gezocht naar vaste grond en vonden er geen. Hoe dieper we doordringen, hoe rustelozer het universum wordt; alles haast zich en trilt in een wilde dans.

Ik geloof dat ideeën zoals absolute zekerheid, absolute nauwkeurigheid, uiteindelijke waarheid, enz. zijn verzinsels van de verbeelding die op geen enkel gebied van de wetenschap toelaatbaar zouden moeten zijn... Dit loslaten van het denken lijkt mij de grootste zegen die de moderne wetenschap ons heeft gegeven. Want het geloof in één enkele waarheid en in het zijn van de bezitter ervan is de worteloorzaak van al het kwaad in de wereld.

Wetenschap is geen formele logica-het heeft het vrije spel van de geest in even grote mate nodig als elke andere creatieve kunst. Het is waar dat dit een gave is die nauwelijks kan worden onderwezen, maar de groei ervan kan worden aangemoedigd in degenen die het al bezitten.